Monday 30 December 2013

कवटीतला मेंदू

                             डॉ.गजानन पाटील

     शाळेय  गुणवता  विकासासाठी असो, किवा  देशाच्या  एकुण  विकासासाठी  असो व्यवस्था (सिस्टीम) फार गरजेचे आहे. देशभरात  राजकिय  व्यवस्था असो, सामाजिक  व्यवस्था असो, अगर कौटोबीक  व्यवस्था असो यामध्ये  काही  मुलभूत  समस्या  आम्ही पद्धतशिरपणे दुर्लक्षीत  केल्याने  सरयाच  व्यवस्था अडचणीत आल्या आहेत.अशी अनेक उदाहरणे सागता येतील. जसे  लालू  प्रसाद  यादव   या महाशयाने  पनचेचाळीस  व्यवस्थतल्या  अधिकारयाच्या  मदतीने तब्ल नउशे  पन्नास  कोटीचा चारा घोटाळा  केला  व  ओम  प्रकाश चौटला  सारख्या  पिता पुत्राने  केलेले  भ्रष्टाचार  अनेक    वर्षानी  उघडकीस आला. देशभरातील  असे  किती तरी व्यवस्थत किती तरी घोटाळा आहेत. पण, उघडकीस यायला  किती तरी वर्ष जातात. त्यात गमत  म्हणजे लाभ धारकाच्या हातात  व्यवस्थचे  सूत्र असतात.ती  बरोबर आपल्या  पद्यना घेऊन  सूत्रे हलवीतात. त्याला  सोईस्कर भाषेत  व्यवहार समजला गेला.हा सुलभ व्यवहार ग्राम पातळी पासून केंद्रपातळीवर सरास सुरु आहे. गावातल्या  ग्रामसेवक, तलाठ्या पासून  ते केद्रातल्या  उच्च्पदस्त  आधेकारी राजकर्त्या पर्यत  ही भ्रस्ट व्यवस्थता काम करते. एक साध उदाहारण घेऊ  तालुका पातळीवर  काम करणारे महसूल, शिक्षण, आरोग्य, कृषी, समाजकल्याण या सारख्या खात्याचे तालुकाप्रमुख अधिकारी आपल्या कर्मचार्याच्या रजा, प्रवासभता, वैद्यकीय प्ररिपुरती, रजा रोखीकरण, रजाप्रवास सवलत या सारख्या   बीलामध्ये १९ टक्के कमिशन  घेतात. अर्थत  हा व्यवथचा  दोष की, व्यवस्थपानेचा हा  संशोधनाच विषय असला तरी विदभातले लोक वेगुर्ली ठीकाण  दाखवितात.पश्चीम महाराष्ट्रातील   लोक  शिरोचा  दाखवितात.आणि  मग या खोट्या  महाराष्ट्रदर्शना पोटी १० टक्के  पासून ५० टक्के  पर्यन्त  बोली  जाते.याला जबाबदार कोण  ही  १० टक्के    कमिशन  प्रकरणं  केवळ अधिकारी, कर्मचारी  याचे  पुरते  मर्यादित   रहात  नसून  ते  फार  मोठ्या  चार घोटाळ्यापर्यन्त जाते.
       माझा  प्रश्न असा आहे.  देशात  अशी  अनेक प्रकरणे  उशीरा  का होईना  उघडकीस आली,येता आहेत.मग महाराष्ट्रातल्या  अधिकारी  आणि राजकरत्ये  अस  कोणत  गुपित  आहे की,  ते  उघडकीस   येत असतानाच सगळी  प्रकरणे  दाबली जातात. सिंचन  प्रकरणे उघडकीस येत असतानाच मुख्यमत्र्यानी शवेतपत्रीका  काढून  सागळे केले आणि   बिचाऱ्या   पानढरेचे   डोळे  पानढरे  झाले. या सगळ्यानी  कुठे  प्राशेक्षण   घेतले असेल  का ? असा  त्याचा अर्थ  धरावा की,  महाराष्ट्रातील   व्यवस्थ अबाधीत आहे. जर  तस   असत तर समाजसेवक अण्णा हजारे   यांना  एवढी  अरडा ओरडा करन्याची गरज  नव्हती,पण ती  केली. पुढे अण्णाची  व्यवस्थ  कशी  ढासळली   हे  सागन्याची गरजा नाही किवा त्याच्या व्यवस्थ ढासाळावी  म्हणून  काही मडळीनी  प्राशेक्षण   घेतले होते का  हा सुद्धा कळीचा मुद्दा आहे असो.

       परवा  रिटायर  झालेल्या असिSnt.  आरटीओची  चार कोटीची  मालमता  सापडली  हे जमा  करे  पर्यत बाकीचे  काय बघे  होते  का  सगळे  सामील असतात. फक्त आपला फायदा  होत नाही म्हणून   माहीतीचा अधिकार पुढे  करतात.मी सवाना जाहीर अवाहन  करतो  एक रुपयाची  लाच मागणारा अधिकारी सुद्धा कितीही तोटा झाला तरी  पकडून द्या. अनटीकरपशनमध्येच करपशन, भ्रष्टाचारनिर्मुलन समितीचे सदस्य  भ्रष्टाचारी म्हणजे कुंपणाने शेत  खाल्यचे प्रकार,आता  आम्हा  सर्व  सामन्याना  विचार  करण्याची वेळ आली आहे की महाराष्ट्रातील राजकर्ते  सर्व अधिकारी धुतल्या तादळा सारखे आहेत का ? मग विकास झाला नाही. या १०० टक्के कमिशनमुळेच विकासाचे  तीन तेरा  वाजले हे आमच्या  लक्षातच का येत नाही. अरे हो  सागायचे  राहिल हे सगळ समजण्यासाठी आपल्या कवटीत आपला मेदू असावा लागतो पण आहे कुठे तर तो गेला आसुमल, थायलंड,धीरुमलानी याच्या हातात मग  राष्ट्राचा विकास कोणाच्या  हातात.
                            
                                       डॉ.गजानन पाटील

Todays my new thought 30 DEC 2013


Todays my new thought 29 DEC 2013


Todays my new thought 28 DEC 2013


Todays my new thought 27 DEC 2013


Thursday 26 December 2013

                              ¨ÉÉZÉÒ b÷ɪɮúÒ
                                                                                                              Êb÷º{±Éä ZÉɱÉÉ ¤ÉÆnù …     डॉ . गजानन  पाटील 

         ºÉÆnùJÉÉä±É EåòpùÉiÉÒ±É 13 ¶ÉɳýÉÆSÉÉ ¶ÉèIÉÊhÉEò Ê´ÉEòÉºÉ Eò®úhªÉɺÉÉ`öÒ VɪÉMÉb÷ ªÉälÉÒ±É ËVÉnùÉ±É ºÉ¨ÉÖ½þÉxÉä ¨É½þiÉÒSÉÉ ½þÉiÉ {ÉÖfäø Eäò±ÉÉ +ÉÊhÉ +É{ÉhÉ +ÉiÉÉ +ÉhÉJÉÒxÉ xÉ´ÉÆ EòɽþÒ iÉ®úÒ Eò¯ûxÉ nùÉJÉ´ÉÚ +ºÉÉ Ê´É·ÉÉºÉ ÊxɨÉÉÇhÉ ZÉɱÉÉ. iɶÉÒ |ÉÉlÉʨÉEò ¤ÉÉä±ÉhÉÒ ËVÉnùÉ±É ºÉ¨ÉÖ½þÉSÉä VÉxɺÉÆ{ÉEÇò +ÊvÉEòÉ®úÒ ¸ÉÒ. ʱɨɪÉä ºÉ®Úéæ¶ÉÒ ZÉɱÉÒ.  ºÉÆnùJÉÉä±É EåòpùÉiÉÒ±É Ê¶ÉIÉEòÉÆxÉÉ Ênù±É䱪ÉÉ |Éä®úhÉäSÉÉ +ÉÊhÉ ËVÉnùÉ±É ºÉ¨ÉÖ½þÉxÉä Eäò±É䱪ÉÉ +ÉÌlÉEò ¨ÉnùiÉÒSÉÉ ¶ÉèIÉÊhÉEò =`öÉ´ÉÉ´É®ú ½þÉähÉÉ-ªÉÉ {ÉÊ®úhÉɨÉÉSÉÉ {ÉlÉnù¶ÉÇEò +¦ªÉÉºÉ ½þÉiÉÒ PÉäiɱÉÉ.  b÷ɪÉ]õSªÉÉ ¨ÉÉvªÉ¨ÉÉiÉÚxÉ ªÉÉ ={ÉGò¨ÉÉiÉ Ê¶ÉIÉEòÉÆxÉÉ |Éä®úÒiÉ Eò®úhÉä, ¨ÉÉMÉÇnù¶ÉÇxÉ Eò®úhÉä, iªÉÉÆxÉÉ EòɪÉÇ|É´ÉÞkÉ Eò®úhÉä, ºÉƶÉÉävÉxÉ Eò®úhÉä, ¨ÉÚ±ªÉ¨ÉÉ{ÉxÉ Eò®úhÉä, ÊxɪÉÆjÉhÉ Eò®úhÉä, ¶ÉɳýÉ ¦Éä]õÒ näùhÉä, OÉɨɺlÉÉÆxÉÉ |Éä®úÒiÉ Eò®úhÉä, ¶ÉɳýÉÆSÉÉ Ê´ÉEòÉºÉ EòºÉÉ Eò®úiÉÉ ªÉäiÉÉä iÉä ºÉ¨ÉVÉÉ´ÉÚxÉ ºÉÉÆMÉhÉä, ±ÉÉäEòºÉ½þ¦ÉÉMÉÉiÉÚxÉ ¶ÉɳýÉÆSÉÉ ¶ÉèIÉÊhÉEò =`öÉ´É Eò®úhªÉÉºÉ ½þÉiɦÉÉ®ú ±ÉÉ´ÉhÉä ½þÒ EòɨÉä Eò®úɪÉSÉÒ +ɽäþiÉ.  iÉ®ú ËVÉnùÉ±É ºÉ¨ÉÖ½þ ªÉÉ ºÉ´ÉÇ Ê´ÉEòɺÉɨÉvªÉä +ÉÌlÉEò ¦ÉÉ®ú =SɱÉhÉÉ®ú +ɽäþ {ÉhÉ iªÉÉÆxÉÒ PÉÉiɱÉ䱪ÉÉ {Éè¶ÉÉSÉä VÉ®ú +ɨ½þɱÉÉ Eò³ýɱÉä xÉɽþÒ iÉ®ú ªÉÉ ¦ÉÉ´ÉxÉäxÉä BEòÉ ¤Éè`öEòÒiÉ 1 ´É¹ÉÉÇiÉ ¶ÉɳýÉ Ê´ÉEòɺÉɺÉÉ`öÒ ±ÉÉMÉhÉÉ®úÉ {ÉèºÉÉ |ÉlÉ¨É +É{ÉhÉ =¦ÉÉ Eò¯û +ºÉä ºÉÉÆÊMÉiɱÉä.  ¨ÉÉZªÉÉEòbÚ÷xÉ ¨ÉÒ |ÉlÉ¨É {ÉÉSÉ ½þVÉÉ®ú ¯û{ɪÉÉÆSÉÉ SÉäEò Ênù±ÉÉ.  ʱɨɪÉä ºÉ®úÉÆxÉÒ nù½þÉ ½þVÉÉ®ú näùhªÉÉSÉä VÉÉʽþ®ú Eäò±Éä.  ¨ÉMÉ ËVÉnùÉ±É ºÉ¨ÉÖ½þÉSÉä Eò¨ÉÇSÉÉ®úÒ ¸ÉÒ. EòÉƤɳäý ªÉÉÆxÉÒ iÉÒxÉ ½þVÉÉ®ú, ºÉÉvÉxÉ ´ªÉCiÉÒxÉä BEò ½þVÉÉ®ú. Ê´ÉSÉÉ®ú{ÉÒ`öÉ´É®úSªÉÉ ¨ÉÆb÷³ýÒSÉä 19 ½þVÉÉ®ú VɨɱÉä.  ¨ÉMÉ ºÉ´ÉÇ ¨ÉÖJªÉÉvªÉÉ{ÉEòÉÆxÉÒ VÉɽþÒ®ú Eäò±Éä  +ɨÉSªÉɺɽþ +ɨÉSªÉÉ ºÉ´ÉÇ Ê¶ÉIÉEòÉÆSÉÉ ªÉÉ ¨ÉʽþxªÉÉiÉÒ±É {ÉMÉÉ®úÉSªÉÉ 10 ]õCEäò ®úCEò¨É ¶ÉɳýÉ Ê´ÉEòɺÉɺÉÉ`öÒ +ɨ½þÒ näùiÉÉä.  ¤ÉPÉiÉÉ-¤ÉPÉiÉÉ 72 ½þVÉÉ®ú ¯û{ɪÉÉÆSÉÒ {ÉÖÆVÉÒ VɨɱÉÒ.  SɱÉÉ +ɨÉSÉÒ ºÉÖ®ú´ÉÉiÉ ZÉɱÉÒ.  +ÉiÉÉ ¨ÉMÉ ËVÉnùÉ±É ºÉ¨ÉÖ½þ, OÉɨɺlÉ, ¨ÉÖƤÉ<ÇEò®ú ªÉÉ ºÉMɳýªÉÉƨÉvÉÚxÉ VɨÉÉ ½þÉähÉÉ-ªÉÉ {Éè¶ÉÉiÉÚxÉ ¶ÉɳýÉÆSÉÉ ¶ÉèIÉÊhÉEò =`öÉ´É Eò®úiÉÉ ªÉähÉä ¶ÉCªÉ +ɽäþ.  iªÉɺÉÉ`öÒ |ÉiªÉäEò ¶ÉɳýÉÆSªÉÉ MÉ®úVÉÉÆSÉÒ ªÉÉnùÒ iɪÉÉ®ú Eäò±ÉÒ.  iªÉÉ ªÉÉnùÒxÉÖºÉÉ®ú |ÉiªÉäEò ¶Éɳäý±ÉÉ ¦Éä]õ näù´ÉÚxÉ JÉÉjÉÒ Eò®úɪÉSÉÒ ½þÉäiÉÒ EòÒ ªÉÉ {ÉäIÉÉ +VÉÚxÉ EòÉªÉ MÉ®úVÉÉ +ɽäþiÉ.

        ¨ÉÒ, b÷Éì. EòɨɶÉä^õÒ, |ÉÉ. VÉÉä{ɳäý, EòÉä³ý{É, PÉÉäb÷Eäò, EòÉƤɳäý, Eåòpù|ɨÉÖJÉ ¨ÉÒ. {É´ÉÉ®ú ºÉ®ú +ÉÊhÉ ºÉÆnùJÉÉä±É EåòpùÉiÉÒ±É ¶ÉɳýÉÆSÉä ¨ÉÖJªÉÉvªÉÉ{ÉEò, ʶÉIÉEò ªÉÉÆxÉÒ Ê¨É³ÚýxÉ ºÉEòɳý {ÉɺÉÚxÉ nÖù{ÉÉ®ú {ɪÉÈiÉ 13 ¶ÉɳýÉ {ÉÉʽþ±ªÉÉ.  ¶ÉɳýÉ ¦Éä]õÒ nù®ú¨ªÉÉxÉ JÉÚ{É UôɪÉÉÊSÉjÉä Ê]õ{ɱÉÒ.  ʶÉIÉEòÉƶÉÒ SÉSÉÉÇ Eäò±ÉÒ.  OÉɨɺlÉÉƶÉÒ SÉSÉÉÇ Eäò±ÉÒ.  ªÉÉ{Éä³ýÒ +ɨ½þÒ BEòÉ ¶ÉɳäýiÉ MÉä±ÉÉä.  ʶÉIÉEòÉÆxÉÒ ¶ÉɳýÉ JÉÚ{É SÉÉÆMɱÉÒ Eò®úhªÉÉSÉÉ |ɪÉixÉ Eäò±Éä±ÉÉ.  ºÉ¨ÉÉVɺɽþ¦ÉÉMÉÉiÉÚxÉ ¶ÉɳäýSÉÉ ¶ÉèIÉÊhÉEò =`öÉ´É Eäò±Éä±ÉÉ ¨ÉÖ±ÉÉÆSÉÉ ÊxÉEòÉ±É ºÉÆMÉhÉEòÉ´É®ú EòÉfÚøxÉ iÉÉä ´ªÉ´ÉκlÉiÉ `äö´É±Éä±ÉÉ.  {É´ÉÉ®ú ºÉ®úÉÆxÉÒ ¨ÉÉʽþiÉÒ Ênù±ÉÒ.  ¶ÉɳäýiÉ ±Éììõ{É]õÉì{É +ÉhɱÉÉ. ¨½þ]õ±ÉÆ, ¨É±ÉÉ VÉ®ú +ì{É]õÉì{É´É®ú Eäò±Éä±Éä EòÉ¨É nùÉJÉ´ÉiÉÉ EòÉ? ¨ÉMÉ Ê¶ÉIÉEòÉÆxÉÒ ±Éì{É]õÉì{É +ÉhɱÉÉ.  iÉÉä SÉɱÉÚ Eäò±ÉÉ +ÉÊhÉ ¨½þhÉɱÉä, ºÉ®ú EòɱÉ{ÉɺÉÚxÉ iªÉÉSÉÉ Ênùº{±Éä ¤ÉÆnù ZÉɱÉÉ +ɽäþ.  ¨ÉMÉ ¨ÉÒ ±Éì{É]õÉì{É ½þÉiÉÉiÉ PÉä´ÉÚxÉ JÉÚ{É |ɪÉixÉ Eäò±Éä iÉ®ú Êb÷º{±Éä ¤ÉÆnù.  ½þÉbÇ÷´Éä+®úSÉÉ ¥ÉÉ줱Éä¨É +ɽäþ.  ¨ÉxÉÉiÉ Ê´ÉSÉÉ®ú +ɱÉÉ.  +É{ɱÉÆ +ºÉÆSÉ +ɽäþ.  ¨ÉxÉɨÉvªÉä xÉÉ-xÉÉ Ê´ÉvÉ Eò±{ÉxÉÉ +ºÉiÉÉiÉ.  {ÉhÉ iªÉÉ ºÉiªÉÉiÉ =iÉ®úÊ´ÉhªÉɺÉÉ`öÒ VÉÒ vÉb÷{Éb÷ ±ÉÉMÉiÉä , VÉÉä vªÉÉºÉ ±ÉÉMÉiÉÉä, VÉÉä =iºÉɽþ ±ÉÉMÉiÉÉä iÉÉä xɺɱÉäxÉä ¤ÉÉä±ÉÉSÉÒ EòføÒ +ÉÊhÉ ¤ÉÉä±ÉÉ ¦ÉÉiÉ ½þÉäiÉÉä.  ¨ÉMÉ ºÉ´ÉÉÈxÉÉSÉ ºÉ½þVÉ ¨½þhÉɱÉÉä, +É{ɱÉƽþÒ +ºÉÆSÉ +ɽäþ.  ¨ÉxÉÉiÉ Eò±{ÉxÉÉ JÉÚ{É {ÉhÉ Êb÷º{±Éä ¤ÉÆnù.  iªÉɨÉÖ³äý EòɽþÒSÉ ÊnùºÉiÉ xÉɽþÒ.  iªÉÉÆxÉÉ {Éʽþ±ªÉÉÆxÉÉ EòɽþÒSÉ ºÉ¨ÉVɱÉÆ xÉɽþÒ.  lÉÉäb÷ªÉÉ´Éä³ýÉxÉä ¨ÉÒ ±Éì{É]õÉì{ÉSªÉÉ Êb÷º{±Éä ʴɹɪÉÒ ¤ÉÉä±ÉiÉ xɺÉÚxÉ +É{ɱªÉÉ Êb÷º{±Éä ¤Éqù±É ¤ÉÉä±ÉiÉÉä +ɽäþ ½äþ Eò³ý±ªÉÉ´É®ú ºÉMɳäýVÉhÉ EòɽþÒ IÉhÉ MÉ{{É ¤ÉºÉ±Éä. ¨ÉMÉ ¨½þhÉɱÉä, ºÉ®ú ¤É®úÉä¤É®ú +ɽäþ iÉÖ¨ÉSÉÆ.  iªÉÉÆxÉÉ ¨½þhÉɱÉÉä, ¨ÉÉZªÉÉ |ÉiªÉäEò ʶÉIÉEòÉSªÉÉ ¨ÉxÉÉiÉ ¶ÉɳýÉ Ê´ÉEòɺÉɺÉÉ`öÒ, ¨ÉÖ±ÉÉÆxÉÉ PÉb÷Ê´ÉhªÉɺÉÉ`öÒSªÉÉ Eò±{ÉxÉÉ JÉÚ{É SÉÉÆMɱªÉÉ +ºÉiÉÉiÉ {ÉhÉ iªÉÉ |ÉiªÉIÉ =iÉ®úÊ´ÉhªÉɺÉÉ`öÒ VÉÒ BEò ¡òYÉ<Ç±É +ºÉiÉä iÉÒ ÊºÉκ]õ¨É 32 b÷Ò±É xÉÉ´ÉÉSÉÒ ¡òYÉ<Ç±É ËSÉiÉÉ, EòɳýVÉÒ, ¦ÉÉèÊiÉEò ºÉÖJÉɨÉvªÉä ´ÉÉ +xªÉ EòÉ®úhÉÉƨÉÖ³äý Eò®ú{]õ ½þÉäiÉä iªÉɨÉÖ³äý Êb÷º{±Éä ¤ÉÆnù ½þÉäiÉÉä.  ¨ÉMÉ ËSÉiÉÉOɺiÉ +´ÉºlÉäiÉ ºÉ´ÉÉÈxÉÉ +É{ÉhÉ ºÉÉÆMÉiÉ ºÉÖ]õiÉÉä, EòÉªÉ Eò®úhÉÉ®ú, ¨ÉÒ ºÉMɳýÉ {±ÉìxÉ `ö®ú´É±Éä±ÉÉ {ÉhÉ ¨ÉÉZªÉÉ +ÉVÉÖ¤ÉÉVÉÚxÉÒ ¨ÉÉZªÉÉ xÉÉEòÉiÉ nù¨É +ÉhɱÉÉSÉ ½þÉä.  JÉ®Æú iÉ®ú +ÉVÉÚ¤ÉÉVÉÚSÉä EòɽþÒSÉ Eò®úiÉ xÉɽþÒiÉ iÉÖ¨½þɱÉÉ.  ¨ÉÖ³ýÉiÉ iÉÖ¨ÉSÉÒ ¡òÉ<Ç±É Eò®ú{]õ ZÉɱÉäxÉä Êb÷º{±Éä ¤ÉÆnù ZÉɱÉÉ +ɽäþ <iÉEòSÉ.  ½þÒ ¡òÉ<Ç±É +ɽäþ SÉÉÆMɱªÉÉ +ÉSÉÉ®ú-Ê´ÉSÉÉ®úÉÆSÉÒ.  Eò®úÉ Ê´ÉSÉÉ®ú ÊxÉ `ö®ú´ÉÉ.

Todays My new thought


Todays My new thought


Tuesday 24 December 2013

Todays my new thought


Todays my new thought




मन परिवर्तन
 डॉ.गजानन पाटील

            आज अध्यापक विध्यालायाच्या पडताळणी मोहिमे अंतर्गत सावर्डेला गेलो होतो. अध्यापक विध्यालायाच्या भेटी दरम्यान एका जि.प.केंद्रीय प्राथमिक शाळेला भेट दिली. मुबई गोवा महामार्गवर  असलेली  ही केंद्रीय प्राथमिक शाळा  इतकी  दुर्लक्षीत  असेल  असे  वाटले  सुधा नाही.
    शक्यतो  माझ्या शाळा भेटीत वाड्या-वस्त्यातल्या शाळाना  जास्तच  वेळा  भेट  होते. तेवढ्या   मुख्य  रस्तयावरच्या  शाळाना भेटी होते नाहीत.  रस्तयालगत  गाडी  लावून  आमचे अधीक्षक श्री .डेकाटे सरानी  शाळेत कोण आहे का ते पाहिले तर  शाळेला सुट्टी  मुख्यध्यपिका  आणी एक शिक्षीका  वर्गात . 
     गाडीतून  मी शाळेच्या  प्रगणात पाऊल ठेवले आणी  शाळेची  दूरावस्था  पाहिल्यावर खूप व्यथित झालो. मोडलेला बुरूज त्याच्या फटीतुन  उगवलेले  गवत,मोडलेली पोषण  आहाराची  खोली, पटागन भर उगवलेले गवत, कचरा, उन्हाने    करपून  गेलेला. कधी  काली, हिरवी असलेली  रोपटी, डाव्या बाजूला  कुठल्यातरी  गावकरयाने   वाळू घातलेले कपडे, पटागनात  इतरत्र  पसरलेले दगड, रंग  उडलेले  बोर्ड, बाई व्हराडयातच उभ्या, पटागनात या म्हनालो तरी तेथेच उभ्या,सागळयाचे फोटो पटापट टिपले.  आम्ही  दोघेजण पायरी चढुन   आत गेलो. उजव्या बाजुला छोटयाशा खोलीत  मुख्यध्यपिकाची  केबिन. इथे  कोणी  कामच करत नव्हते. तेथे खूपच  घाण  होती. केंद्रीयप्रमुखाच्या खोलीत  घुशीने  फरशा  उखडलेल्या, कपाटात जुने साहित्य भरून  ठेवलेले.रंग  उडालेल्या  भिंती, टेबलाची, खुर्चाची  तशीच अवस्था, तुटलेल्या कौलांचा  कोपरयात ढिग, जुना मोडलेला टी.व्ही., व्हराड्यात दोन तीन कुंड्या त्यापैकी एकात झाड नाही. वर्ग खोल्या अस्ताव्यस्त पसरलेल्या, शैक्षणिक साहित्य, अध्ययन कोपरयाचे झालेलं कोंडाळ, बंद पडलेल घड्याळ, कोपरयात कचरयाचे ढिग.  दुसरयाही खोलीची हीच अवस्ता.  छपर नसलेल्या खोलीत शालेय पोषण आहार शिजवला जातो.
       मी बाईना या सगळ्याचे  कारण विचारल तेव्हा जास्त अभिप्राय न देता. गावकराय्चे  सहकार्य नाही . माझ्या डोक्यात विचारांच काहूर माजल. राज्यात रत्नागिरी जिल्हा भौतिक सुविधांच्या बाबतीत अग्रेसर असताना रस्त्याकडची शाळा इतकी दुर्लक्षित कशी झाली असावी. गेली दोन वर्ष एकही वरिष्ठ अधिकारी या शाळेकडे फिरकला नाही.
       बाईना शाळेमध्ये येऊन १० वर्षे झाली. १० वर्षात जिल्ह्यात, राज्यात, देशात, जगात अनेक गोष्टी घडल्या. शाळा मात्र तेथेच राहिली. २२ मुलांच्या शाळेत सुट्टीनंतर एक छोटीशी मुलगी मस्टरवर मूल्य शिक्षणाचे धडे लिहीत होती आणि आम्ही मात्र मूल्य शाळेत शोधत होतो.
     आपण इतक्या दिवसात या शाळेला का भेटलो नाही याचा पश्याताप झाला. या जिल्ह्यात शेकडो शाळांना भेटी दिल्या त्या त्या शाळा सुधारल्या.  हि मात्र रस्त्याकडेची शाळा सुधारण्यापासून वंचित राहिली.  केंद्रप्रमुखाना फोन लावला ते नॉट रिचेबल , मनात असा प्रश्न उभा राहिला. यांच्यावर न केलेल्या बदल कार्यावाही करावी कि यांना संधी द्यावी मग  बसलो आणि एक पत्र तयार केले .

      प्रति,
          १.  केंद्र प्रमुख, ...........
         २.  मुख्याध्यापक,.........
  
         आज रोजी मी आपल्या शाळेला भेट दिली. खूप दैनीय आवस्था  आहे. सर्व शाळेचे फोटो टिपले. आपणास फोन लावण्याचा प्रयत्न केला पण लागला नाही. मुख्याध्यापिकेशी चर्चा केली. अनेक समस्या संगीतल्या. त्यांच्यासमोर दोन पर्याय ठेवले आहेत.
   १.  या सर्व स्थितीचा वास्तव अहवाल  सादर करणे व पुढील प्रशासकीय कारवाई करणे.
   २.  आहे त्या परिस्थितीत तीस दिवसात शाळा सुधारण्याची संधी देणे.
       वरील पैकी दुसरा पर्याय मुख्याध्यापिका श्रीम. कलगुटकर व श्रीम. तेटाम्बे यांनी निवडला असून त्यांनी येत्या तीस  दिवसात शाळेचे बाह्य व अंतर्गत वातावरण सुंदर करावयाचे ठरविले आहे. त्यासाठी त्या तिघेजनानी पुढील गोष्टी करावयाच्या आहेत.
१.  सध्या शाळे बाबत भेडसावणाऱ्या   समस्यांचा आभ्यास करून त्या सत्वर सोडविण्यासाठी प्रयत्न        करून त्या सोडवणे.
  शाळेचा बाह्य परिसर सुशोभित करण्यासाठी काय करावे लागल त्याचे नियोजन करणे व त्या नुसार   खर्चाचे नियोजन करून प्रत्यक्ष कारवाई करणे.
३.  वर्गात असलेली सर्व घान, कचरा, निर्लेखित कारवयाच्या वस्तूंची पर्यावरनाला हानी न होता वील्हेवाट लावणे.
४. वर्ग अंतर्गत वातावरण आतिशय बोलके करण्यासाठी वेगवेगळ्या कल्पना आमलात आणणे.
५. मुख्याध्यापक, केंद्रप्रमुख यांचे कार्यालय सुशोभित करणे.
६.  शाळेतील २२ मुलाना ओळख पत्र देणे. त्यांच्या शैक्षणिक गुणवत्ता विकासासाठी उपक्रम सुरु करणे.
७.  सर्व कपाटे नीटनेटकी करावीत. कागद पत्रे निट लावावीत.
८.  शालेय पोषण आहाराची व्यवस्था निट व दुसरी कडे करावी.
९.  स्वच्छता गृहे व्यवथित करावीत.
१०. सौरक्षण भिंतीसाठी समाज सहभागातून प्रयत्न करावा.
११.  शाळे समोरच्या जागेत बाग बगिच्या तयार करण्यासाठी तयारी करावी.
१२.  खेळण्यासाठी छोटेसे पटांगण तयार करावे.
१३.  पिण्याच्या पाण्याची व्यवस्था दुसरीकडे करावी.
१४.  भिंतीवर चांगले सुविचार लिहावेत.
१५.  व्हरांडा, वर्गखोल्या, बोलक्या कराव्यात.
१६.  सर्व फलक नव्याने तयार करून लिहावेत.
१७.  अध्ययन कोपरे निट नेटके करावेत.
१८.  शाळा समृद्ध करण्यासाठी जे करता येईल ते करण्याचा प्रयत्न करावा.
       वरील सर्व बाबांची पुर्तता ३० दिवसात करावी. दि. १९/०१/२०१४ च्या भेटीत सर्व बाबी समाधानकारक वाटल्या तर आपल्या तिघांचा सत्कार केला जाईल. अन्यथा पुढील    प्रशासकिय कार्यवाहीसाठी शिफारशी केल्या जातील याची नोंद घ्यावी.                                                                डॉ.गजानन पाटील)
                                                         प्राचार्य
                                                    डायट, रत्नागिरी.

      पत्र  दिल्यावर पोच देण्या  पेक्षा पत्र देतानाच फोटो काढला. बाईना सांगितलं एक महिन्याने पुन्हा येतो. तो पर्यंत दिलेल्या सूचना प्रमाणे शाळा बदलून टाका. बाईने मान सुद्धा हालवली नाही. आपल्या शिक्षक बघिनिकडे बघून त्या डोळ्यानेच काही तरी बोलल्या. दरम्यान त्यांना मोबाईलवर राईट  टू पार्ट १ हि फिल्म दाखविली. मंग बाई पुन्हा विचारात पडल्या. 
        शाळेच्या पायऱया उतरताना माझ्या डोक्यात विचारांचं चक्र गरागर फिरू लागल. या शाळेच्या दुरवस्थेला कोण जबाबदार आहे. शिक्षक, समाज, शासन कि अधिकारी ५ वर्ष्याच्या कार्यकाळात ३५२ शाळांना भेटी झाल्या. उरलेल्या २५०० शाळांचे काय या साठी शिक्षण यंत्रणेत कोणता बदल करायला हवा. जस माझ घर तशी माझी शाळा वाटण्यासाठी अजून कोणती प्रेरणा घ्यायला हवी. जिल्ह्यातील सर्व शाळा वर्षभरात भेटी देऊन प्रेरित करण्यासाठी काय करायला हवेत अशा साऱ्या प्रश्नावर विचार मंथन करत परतिचा प्रवास सुरु झाला.
        आता वाट पाहूया येत्या ३० दिवसात मुख्याध्यापिका, शिक्षिका आणि केंद्रप्रमुख हे तिघे मिळून काय करतात ते. त्यांच्या मनात ह्या साऱ्या गोष्टी भिडल्या असतील तर कदाचित करतील ते परिवर्तन आणि त्याना मी अभिमानाने म्हणेन हेच आहे मन परिवर्तन.......

                                                          डॉ.गजानन पाटील

Saturday 21 December 2013




माझ्या प्रिय मित्रानो ,
सप्रेम नमस्कार 
कालपरवा खूप कामात असलेने लेखन करू शकलो नाही.  सॉरी… 
काल मला एक  माणूस भेटला . मला खूप अस्वस्थ वाटते वॆगरे … 
त्याला असा सल्ला दिला कि 
१  प्रथम  डोके शांत ठेव . 
२  कुणामुळे असे घडले त्याचा शोध घे . 
३  मेमरी रीकॉल कर . 
४  घटना कश्या घडत गेल्या त्या आठव . 
५  शांत विचार कर . 
६   त्या सोडविण्याचा प्लान तयार कर . 
७  प्लान  a  =  *
               b  =  #
               c  =  @
               d  =  dinamic  
८  त्यावर काम कर . 

Wednesday 18 December 2013

प्रिय मित्रानो ,
सप्रेम नमस्कार 
मी पेपरला लिहित असतो . पण ते होते फार मर्यादित . त्यामुळे आता असे ठरवलं की आपण ब्लॉगवर लिहायचं . आपल्यला ते निश्चित आवडेल . तर आज कार्यालयात बरेचजण भेटले . कुणाचे दुखणे कसले तर कुणाचे कसले … लोक सांगतात मात्र मनातले . असे असे झाले … तसे तसे झाले … मुले ऎकत नाहीत , वॆगरे वॆगरे …. मी शांतपणे सारे ऐकून घेतो मग त्यांना काही प्रश्न विचारतो मग भंबेरी उडते त्यांची …. 
मित्रानो ,
सप्रेम नमस्कार 

माणूस म्हणुन जगत 
असतांना थोडे इतरांच्या 
भावभावना जाणून घ्या 
समजुन घ्या 
आणि जमलंच तर 
आशावादी राहा …. 

डॉ . गजानन पाटील 

मला खुप काही लिहायचं  असतं पण कधी कधी ते जमत  नाही .
 म्हणून मी लेख पोस्ट करतो .
 किवां मग लेख हाताने लिहितो 
आणि पोस्ट कारतो . 
कधी फोटो पोस्ट करतो . 
एकुणात सर्वांनी प्रेरित होऊन काम करावे
 ही धडपड आहे .
 एक छोटीसी प्रेरणा
 तुमचे जीवन फुलवत असेल तर 
किती आनद आहे
आपला 
डॉ . गजानन पाटील